Son dönemde ciddi anlamda büyüyen bir vize problemi olduğu bilinen bir gerçek. Avrupa’ya gitmek isteyen Türk vatandaşları, vize alırken sorunlarla karşılaşıyor. Son bir yılda sporcu, öğrenci, ünlü fark etmeksizin birçok insan, bırakın olumsuz sonuç almayı randevu bile alamadığı oldu.
Sorun hâlen devam ederken ortaya atılan bir iddia sosyal medyayı karıştırdı. İddiada, vize probleminin Türk hükûmetleri tarafından istediği için bitmediği ifade edildi.
“Döviz kaçmasın diye vize verilmesin istiyor”
Beni tefe koyarlar ama AB, Türkiye'ye Türk hükümeti öyle istediği için vize uyguluyor. Yoksa bu vize işini bizim hükümetler istesin kolaylaştırmak çok mümkün. Türk hükümeti millet Avrupa'ya gitmesin, oraları görmesin, döviz kaçmasın diye vize verilmemesini destekliyor. https://t.co/8yY3vThvuU
— Av. Sebastian Trudeau (@sonkezchp) April 18, 2024
“Av. Sebastian Trudeau” isimli bir X, kullanıcısı CHP Genel Başkanı Özgür Özel’in bir açıklamasına yanıt olarak böyle bir iddia ortaya attı. Özel, açıklamasında Avrupa Birliği ile vize serbestisinin kendileri iktidar olduğu takdirde 15 günde çözülebileceğini öne sürmüştü.
Kullanıcı, Türk hükûmeti öyle istediği için Avrupa Birliği’nin vize uyguladığını iddia ederken sorunun istense kolayca çözülebileceğini öne sürdü: “Hükûmet, millet Avrupa’ya gitmesin, oraları görmesin, döviz kaçmasın diye vize verilmemesini destekliyor.”
Tabii bu açıklamalar bir iddiadan ibaret ve altında herhangi bir kanıt sunulmuş değil. Ancak böyle bir iddia, tahmin edebileceğiniz gibi sosyal medyada epey tartışma yarattı. Peki Türkiye’de geçmişte vize uygulamaları nasıldı. Kaldırılması için yakın zamanda bir hamle yapıldı mı? Gelin bir bakalım.
Türk vatandaşları, 1980’ler öncesinde Avrupa’ya vizesiz seyahat edebiliyordu
Avrupa ülkelerine vizeyle seyahat etme zorunluluğu, aslında bir zamanlar yoktu. 70’ler sonuna kadar ülkemizdeki vatandaşlar, serbestçe Avrupa ülkelerini dolaşabiliyordu. Türkiye’nin 1949’da dahil olduğu Avrupa Konseyi, 2. Dünya Savaşı sonrasında üye devletlerin vatandaşlarının vizesiz seyahat edebilmesi gerektiğini belirtmişti. 1957 yılında da bu konuda “Avrupa Konseyi Üyesi Ülkeler Arasında Şahısların Serbest Dolaşımı Anlaşması” yapıldı. Sonrasında vatandaşlar serbest bir şekilde seyahat edebilmeye başladı.
Bu durum 70’li yıllara kadar devam etti. Türkiye’deki iç siyasi karışıklıklar, vizenin serbest olmasını sağlayan uygulamanın 1970’li yılların sonuna doğru sona ermesine neden oldu. Vize zorunluluğunun gelmesinde dönemin hükûmetinin de etkisi olduğu söyleniyor. Buna göre Avrupa ülkelerine giriş-çıkışların kontrol edilebilmesi nedeniyle vize zorunluluğunun getirilmesi istendi. 9 Temmuz 1980 tarihinde Almanya “asayişi sağlamak amacıyla” vizesiz seyahat uygulamasını askıya aldı. 12 Eylül Darbesi sonrasında, 24 Eylül tarihinde ise Fransa da böyle bir karar aldı. Diğer Avrupa ülkelerinin de katılımıyla vizesiz seyahat dönemi sona erdi.
Sonrasında ise AB içindeki sınırları ortadan kaldıran Schengen Anlaşması ortaya çıktı. Bu gelişmenin ardından Schengen Vizesi hayatımıza girdi. En başlarda ücretsiz verilen bu vize, daha sonra ücretli hâle geldi.
Vizenin kaldırılması için neler yapıldı?
Ekim 2005’te Türkiye-Avrupa Birliği tam üyelik müzakereleri başlamıştı. Ancak AB’den o zamanlar vize konusunda herhangi bir jest gelmedi. 2016’da ise Türkiye, AB ile göçmen anlaşması yaptı. Bu şekilde vize kolaylığı ve muafiyetinin sağlanacağı ifade edilmişti. Ancak buradan da bir sonuç çıkmadı.
Bunların yanı sıra 2013 yılında Avrupa ile “Vize Serbestisi Diyaloğu” başlatıldı. Bunun amacı ise kısa süreli ziyaretlerde vatandaşlarımıza uygulanan Schengen vizesini kaldırmaktı. Ancak şu ana kadar bu konuda da bir gelişme görmedik.
Vize probleminin arkasındaki diğer olası nedenler için:
