Türkiye Uzay Ajansı (TUA) ev sahipliğinde organize edilen Orta Avrasya Uzay Teknolojileri Konferansı (STC-2024) kapsamında, bölgenin uzay ekosisteminin gelişiminin ve uluslararası işbirliği fırsatlarının ele alındığı bir panel düzenlendi.
TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü (TÜBİTAK UZAY) Müdürü Mehmet Nefes, JW Marriott Otel’deki programda, TÜBİTAK UZAY’ın ülkenin uzay alanındaki ihtiyaçlarını karşılamak için kurulduğunu söyledi.
Uzay teknolojileri alanında Türkiye’deki lider kuruluş olduklarını ifade eden Nefes, bugüne kadar uzaya gönderdikleri uydular ve TÜRKSAT 6A’ya ilişkin görüntüleri paylaştı.
Nefes, uluslararası işbirliklerine büyük önem atfettiklerini belirterek, “Uzay alanında işbirlikleri bir tercih değil ihtiyaç. Uzay daha demokratik bir hale geldi ve erişimi daha kolay. Ülkeler bunun farkında olarak kendi kendilerine yetmek istiyorlar. NATO’nun da beyan ettiği üzere uzay da artık deniz, kara ve havadan sonra bağımsız bir operasyon alanı haline gelecek.” dedi.
TUA Başkanı Yusuf Kıraç da Orta Asya’nın uzay ekosistemi ve uluslararası işbirliği fırsatlarının geliştirilmesi konularının ele alındığı paneldeki konuşmasında, Orta Asyalı iki gök bilimci Fergani ve Biruni’nin modern bilimin oluşmasındaki katkılarına dikkati çekti.
Gök bilimlerini, matematik ve ölçümün olmazsa olmazları olarak gören söz konusu iki ismin Batı gök bilimlerine çok büyük etki ettiklerini dile getiren Kıraç, “Nasiruddin Tusi ve Uluğ Bey’in rasathaneleri modern ölçümlerle yapılmış. Uluğ Bey, rasathanesinde 992 yıldızın tam yerini belirlemiş. Bu isimler kendilerinden sonra gelen, başta Kopernik olmak üzere önemli isimleri de etkilemiştir.” diye konuştu.
“Tecrübelerimizi Türk ülkelerle paylaşalım”
Türksat Genel Müdürü Hasan Hüseyin Ertok da uydu operatörleriyle yapılacak işbirliğinin önemine işaret etti.
Uzaydaki önemli gelişmelerin insanlığın faydasına kullanılması gerektiğini belirten Ertok, şunları söyledi:
“Kabiliyetlerimizi geliştirmek ve gelişmekte olan uydu ve uzay teknolojilerini tartışma fırsatı buluyoruz. Tarımdaki gelişmeler uzay çalışmalarıyla birlikte sürdürülebilir kalkınmaya imkan tanımaktadır. Gelişmekte olan teknolojiler sabır ve sıkı bir çalışma gerektiriyor. Çok önemli bir potansiyele sahibiz. Biz 5 iletişim uydusunu opere ediyoruz. Bu uydular kendi zamanının en üstün teknolojilerini kullanıyor. Geniş bantlı iletişim ağının daha yaygın hale getirilmesi için bu bilgilerden yararlanıyoruz. Biz hem uydu hem de uzay ekosistemini oluşturmaya çalışıyoruz. Bu çalışmalar kabiliyetleri geliştirmekle birlikte milli teknolojileri de hayata geçiriyoruz. Ümit ediyorum tecrübelerimizi bütün Türk ülkelerle paylaşabiliriz.”
“Avrasya ülkeleri için ortak çaba gerekiyor”
Azerbaycan Uzay Ajansı (Azercosmos) Başkanı Sameddin Asadov da yeni uydu projelerine yatırım yapacaklarını, Azersky-2’nin bunlardan biri olduğunu dile getirdi.
Gelecekteki potansiyel müşteriler için uydu tasarım ve entegrasyon merkezi üzerine çalıştıklarını belirten Asadov, şunları ifade etti:
“Küresel zorluklardan biri iklim değişikliği. Bu yıl Azercosmos, bölgemizdeki iklim değişikliği konusunda kapsamlı araştırma yürütmek istiyor. Kuraklık, buzullar, deniz seviyesindeki değişimler ve toprak tuzluğu dahil birçok konuda veri sağlamak amacıyla iklim raporu platformunu kamuoyuna duyurduk. STC 2025 Bakü’de düzenlenecek. Avrasya ülkeleri için ortak çaba gerekiyor. Biz bölgesel işbirliğini teşvik etmek istiyoruz.”
“Uzay alanına yatırımlar yeniliği teşvik ediyor”
Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Uzay Ajansı Genel Müdürü Salem Butti Salem Al Qubaisi de “uzay teknolojisinin sürdürülebilir kalkınmanın anahtarını elinde tuttuğunu” söyledi.
Ortaklıklar kurarak ve bilgi paylaşarak ülkelerin inovasyonu daha ileri taşımak için bir araya geldiklerini vurgulayan Qubaisi, şunları kaydetti:
“Bu işbirliği daha parlak ve sürdürülebilir bir geleceğin temelini oluşturuyor. Ülkelerle yaptığımız ortaklıklar, uluslararası işbirliğine olan sarsılmaz bağlılığımızın göstergesidir. Bu ortaklıklar, ortak keşifleri kolaylaştırmanın yanı sıra bilgi alışverişini teşvik ederek uzay bilimi ve teknolojisindeki ilerlemeleri de destekliyor. Temmuz 2023’te Türkiye ile TUA ve BAE Uzay Ajansı arasında ticari amaçlarla ortak fırlatma aracı yetenekleri geliştirmek için anlaştık. Uzay alanına olan yatırımlar yeniliği teşvik ediyor ve BAE’yi küresel ölçekte araştırmaların ön saflarına taşıyor. Dünya çapında ülkelerle kurduğumuz stratejik ortaklıklar ve işbirlikleri sayesinde ileri uzay bilimleri alanında araştırma faaliyetleri gerçekleştiriyoruz. Birlikte olasılıkların sınırsız olduğu ve herkesin fayda sağladığı bir geleceği birlikte inşa edebiliriz.”
“Uzay teknolojilerini geliştirelim”
Pakistan Uzay ve Üst Atmosfer Araştırma Komisyonu (SUPARCO) Başkanı Mohammed Yousuf Khan da önceliklerinin, tasarım, geliştirme, iletişim ve dünya gözlem uydularının geliştirilmesi olduğunu ifade etti.
Kendi uzay üslerinde çeşitli fırlatma kabiliyetlerinin geliştirilmesini hedeflediklerini belirten Khan, SUPARCO’nun stratejik hedefleri doğrultusunda işbirliği projeleri gerçekleştirdiklerini dile getirdi.
Khan, konferansın ülkelere birlikte çalışma fırsatı sunacağını vurgulayarak, “Çok daha parlak ve herkesi içine alan bir gelecek inşa edip uzay teknolojilerini geliştirelim.” diye konuştu.
Özbekistan Uzay Ajansı Direktörü Shukhrat Kadirov da uzay teknolojisindeki küresel ilerlemelere ayak uydurmaya çalıştıklarını, 2023’te Devlet Uzay İzleme Programı’nı başlattıklarını söyledi.
Uzay konusunun popülerleştirilmesi, gençlerin bu alana ilgilerinin artırılması, telekomünikasyon, standartların güncellenmesi gibi konularda çalışmalar yaptıklarını anlatan Kadirov, deneyimlerini uluslararası toplumla paylaşmak istediklerini de sözlerine ekledi.
