NASA, her şey planlandığı gibi giderse Eylül 2026 tarihinde Ay’a yeniden insanlı olarak geri dönmeyi hedefliyor. Artemis 3 görevi kapsamında ulaşılması istenen bu hedef, NASA’nın 1972’den sonra Ay’a ilk insanlı yolculuğu olacak. Bu görev özelinde NASA, Dünya’nın uydusunu aynı zamanda çeşitli faydalı yükler de taşıyacak. Ajansın Artemis 3 görevi için seçtiği ilk üç potansiyel faydalı yükten birisi de Lunar Environment Monitoring Station (LEMS) adlı otonom sismograf olacak. Otonom sismograf LEMS, zorlu ve uzun Ay gecelerine dayanacak şekilde tasarlanacak. Sistem, Artemis 3 astronotlarının ineceği Ay’ın güney kutbu çevresindeki bölgede Ay depremlerinden kaynaklanan yer hareketlerini sürekli olarak izleyecek. NASA’dan yapılan açıklamaya göre, LEMS’in Ay yüzeyinde en az üç ay ve en fazla iki yıl boyunca çalışması bekleniyor. Ajans, bu araç ile Ay’ın jeofiziksel aktivitesini uzun süreler boyunca yardım almadan ölçme kabiliyetine erişmek istiyor.
Ay’daki depremler bir risk
Öte yandan Ay’da depremler olduğunu 1969-1972 yılları arasında gerçekleştirilen Apollo görevlerinde yerleştirilen sismometre ve sismograflar aracılığıyla zaten biliyoruz. Ancak Apollo sismik verileri Ay’ın Dünya’ya bakan yakın ekvator bölgesine dayanıyor. Şimdilerde planlanan tüm uluslararası Ay görevlerinin neredeyse tamamı Ay’ın güney kutup bölgesine gitmeyi amaçlıyor. Burası hakkında herhangi bir sismik veri bulunmuyor. Bu da uzun vadeli olarak Ay’da kalmak isteyen NASA ve diğerleri için risk oluşturuyor. Bu riski anlamak ve ona göre ilerlemek için Maryland Baltimore County Üniversitesi’nden gezegen bilimci Mehdi Benna liderliğindeki araştırmacılar, küçük, kendi kendini idame ettiren bir istasyon geliştirmeye başladılar. Açıklamaya göre ekip, LEMS’i uçuşa hazır hale getirmek için 2018 yılında NASA’dan fon da aldı. Bazı araştırmalar Ay’ın sismik aktivitelerinin beklenenden fazla olduğunu ve depremlerin de Dünya’dakine göre daha uzun sürdüğünü gösteriyor. Ay depremlerinin başlıca nedenlerinden biri şüphesiz Ay ve Dünya arasındaki çekim kuvveti olsa da uydumuzun yüzeyindeki ekstrem sıcaklık değişimleri (gündüzleri 121 derece, geceleri -133 derece) de depremleri tetikliyor.
