Fehmi Koru*
Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP) yeni genel başkanı Özgür Özel’in nezaketi sınır tanımıyor. En son TBMM’de yapılan 23 Nisan kutlama resepsiyonunda, “Bir görüşseniz” teklifiyle Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’la buluştu.
Çay içilmiş; bunu da kamuoyu kendisinden öğrendi.
Yakında randevu verilirse daha uzun bir görüşme için Külliye’ye de çıkacak CHP genel başkanı…
Kendisi Külliye’ye çıkan ilk CHP genel başkanı olmayacak; daha önce Deniz Baykal da, AK Parti’nin Meclis çoğunluğunu kaybettiği 7 Haziran 2015 seçimi sonrasında davet üzerine Külliye’ye çıkmıştı.
Baykal’ın o nezaketi, anayasal gerekliliği gerçekleştirmek yerine yüzde 40’a düşmüş oyunu yüzde 50’ye yaklaştıracağı altı ay sonrası için erken seçim kararı almasını AK Parti’ye sağlamıştı.
Özgür Özel’in nezaketi TBMM başkanı Numan Kurtulmuş’un da dikkatini çekmiş olmalı ki, eş-zamanlı olarak, anayasa değişikliği projesini yeniden gündeme taşıdı.
Yeni anayasa için, AK Parti ile MHP’nin Meclis’teki sandalye sayısı yeterli olmadığından, sayısal olarak CHP’nin işbirliğine muhtaç iktidar…
Anayasa değişikliği her yeni iktidarın hiç değilse bir kez denediği bir meşgaledir. AK Parti ise, 22 yıllık iktidarı içerisinde bu alanda da rekor kırmayı başarmıştır.
Şaşırmayın, AK Parti, 22 yıllık iktidarında anayasayı tam 12 kez değiştirdi. 177 maddelik anayasanın 134 maddesi son 22 yıl içerisinde değiştirildi.
Hatta, yine son 22 yılın eseri olarak, birden fazla kez değiştirilen maddeleri de var anayasanın…
En sonuncusuyla, 2017 yılında, dün 104. yıldönümü kutlanan Büyük Millet Meclisi’nden o yıla kadar sürmüş olan parlamenter sistem, cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi ile ortadan kaldırıldı.
Daha ne yapılabilir?
Bu kez geri kalan 43 maddesi mi değiştirilecek anayasanın?
Aslında sorunun daha doğru hali şu olabilir: AK Parti anayasada ne gibi bir değişikliğin peşinde?
Bilindiği gibi, anayasanın ilk dört maddesi üzerinde ‘değiştirilemez’ kaydı bulunuyor. İstenilse bile o maddelere dokunmak mümkün değil.
En son halkoylamasıyla gerçekleştirilmiş sistem değişikliğinden AK Parti’nin de memnun olmadığı söylentisi var. Yeniden parlamenter sisteme veya mevcudun elden geçirilip daha uygun hale getirilmesine yanaşmak niyetinde olabilir mi AK Parti? CHP’ye cazip gelebilmesi için anayasa değişikliğinin bu amaçla istendiği tartışmaya açılabilir; böyle bir beklenti içerisinde olanlar var.
Ben şahsen bundan kuşkuluyum.
Peki ne gibi başka değişiklikler söz konusu olabilir?
Tahmin etmek zor değil: AK Parti Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) bireysel başvuru yetkisinden ve özellikle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) yerel mahkemeler üzerinde yetkili kılınmasından rahatsız.
Rahatsızlığını AYM ve AİHM kararları uygulanmadığında iktidarın sessiz kalmasından, bazen de hoşuna gitttiğini belli etmesinden biliyoruz.
[AK Parti AYM’ye bireysel başvuru yetkisi tanınmasından rahatsız. Oysa, Anayasa Mahkemesi’ne bu yetkiyi tanıyan 148. madde 2010 yılında halkoylaması sonucu anayasaya alınmıştı; AK Parti’nin zorlamasıyla. O madde şöyle: “Herkes, Anayasada güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerinden, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü tarafından ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine başvurabilir. Başvuruda bulunabilmek için olağan kanun yollarının tüketilmiş olması şarttır.’’]
Tabii bir de, bir kişiye yalnızca iki defa cumhurbaşkanı seçilebilme kısıtlaması öngören anayasa maddesi de yeni anayasada daha esnek bir hale getirilmek isteniyor olabilir.
“Hayır, bu kez bazı maddelerin değiştirilmesi değil, anayasanın bütünüyle yeniden yazılması, ülkenin daha demokratik bir temel yasaya kavuşturulması arzu ediliyor” diyenler çıkabilir.
AK Parti 2002 yılında iktidar olduğunda böyle bir arzuyu seslendirmiş ve bu amaçla saygın anayasa profesörlerinden oluşan bir de komisyon kurmuştu.
Fakat bugünkü AK Parti 2002 AK Parti’sinden farklı olduğu gibi, bu amaçla bir komisyon oluşturulmak istense saygın hukukçular bulmak, bulunduğunda ikna etmek kolay değil.
Sıfırdan yapılacak yeni anayasa için Külliye’den bir talip çıkacaktır: Sistem değişikliğini getiren maddeleri kaleme aldığı bilinen Mehmet Uçum…
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’la ülke sorunlarını görüşmek umuduyla Külliye’ye davet edilmeyi bütün nezaketiyle bekleyen CHP genel başkanı Özgür Özel, muradına erdiğinde, bakmışsınız Mehmet Uçum’la da tanışma imkanı bulur.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden aynen alınmıştır.
