Çin başta olmak üzere Türkiye’nin de içlerinde bulunduğu çok sayıda ülkeye ait merkez bankaları, son yıllarda yatırımlarını değerli madenler tarafına kaydırmış durumda.
Döviz birikiminin yanı sıra altın tarafında yaşanan talep patlaması, fiyatların da katlanarak artmasına neden oluyor. Özellikle halihazırda devam eden Rusya-Ukrayna savaşına ek olarak Orta Doğu’da yaşanan jeopolitik gerilimler, altın tarafında yeni bir kriz beklentisine neden olurken, bu beklenti ile birlikte piyasalarda yeni bir fiyatlama oluşmuş durumda.
ALTINDA 50 YIL SONRA BİR İLK
Her dönemin güvenli limanı olarak kabul edilen altın, özellikle Türkiye’de son yıllarda yaşanan yüksek enflasyonun ardından birikimini korumak isteyen vatandaşların da bir numaralı tercihi haline gelirken, bireysel altın alımlarının rekor seviyeye yükselmesinin yanı sıra, özel şirketlerin de altın talepleri tüm zamanların en üst seviyesine çıktı. Türkiye’de geçtiğimiz yıl itibarıyla yaklaşık 319 tonluk altın ithalatı yapılırken, bu rakam son 50 yılın en üst seviyesi olarak kayıtlara geçmişti.
28 Mayıs’ın ardından göreve başlayan yeni ekonomi yönetimi, parasal sıkılaşma adımları sonucunda altın ithalatına yönelik yeni kısıtlamalar getirirken, alınan tedbirlerin etkisi 2024 yılının ilk üç ayına yönelik paylaşılan verilerde gözlemlendi.
ALTIN İTHALATINDA REKOR DÜŞÜŞ YAŞANDI
Borsa İstanbul Kıymetli Madenler Piyasası üzerinden altın ithalatı Ocak, Şubat ve Mart aylarında bir önceki yılın aynı dönemine göre 4 katın üzerinde düşüş gösterdi.
Borsa İstanbul Kıymetli Madenler Piyasası verilerine göre, 2023 yılı Ocak, Şubat ve Mart ayında altın ithalatı 147 bin 452 kg olmuşken, 2024 yılının ilk çeyreğinde bu rakam 35 bin 520 kg oldu.
KISITLAMA KARARLARININ ETKİSİ SERT OLDU!
Temmuz ayında yayımlanan Resmi Gazete kararı ile Türkiye-AB Gümrük Birliği kapsamının dışında kalan ülkelerden yapılacak altın ithalatına yüzde 20 vergi getirilirken, Hazine ve Maliye Bakanlığı ise aldığı karar ile kota uygulamasının kapsamını genişletmiş ve yurt dışından altın alımında bildirim şartı getirmişti.
Yapılan hamlelerin ardından Eylül ayında ithal edilen altın miktarı 14 bin 961 kilograma gerileyerek Mayıs ayının ardından en düşük seviyeyi görmüş oldu. Ağustos ayında yapılan 21 bin 223 kilogramlık ithalatta büyük bir düşüş yaşanmasına gerekçe olarak atılan kısıtlayıcı adımlar gösterilirken, Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan altın için bir yeni yasak daha hayata geçirmişti.
Geçtiğimiz aylarda gram altın üretimine yönelik kota uygulamaları getiren Maliye Bakanlığı, bu karar ile piyasalarda serbest kur ve gösterge kur arasında yaşanan makasın açılmasına neden olmuştu. İlk aşamada cari açık verilerine olumlu yansıyan kararlara bir yenisi daha eklendi.
Bu doğrultuda Borsa İstanbul A.Ş. Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasası Direktörlüğü tarafından yapılan açıklamaya göre 3 Ekim itibarıyla, şirketlerin yurt dışından yapacağı altın alımlarına 25 kg üst limiti getirilmişti. Böylelikle Maliye Bakanlığı, sektör kaynaklarının dilediğinde altın ithalat edebilmesine imkan tanıyan uygulamayı resmen yasaklamıştı.
KUYUMCULAR İSYAN ETTİ, ALTIN İÇİN ARZ SORUNU KAPIDA!
Altın üreticileri ve kuyumcular, söz konusu kota uygulamalarının kapsamının genişlemesi halinde üreticilerin zor duruma düşebileceğini belirterek, altın alım-satım işlemlerinde makasın artabileceği ve arzın talep karşısında yeterli olamayacağını belirtti.
YÜZYILLARDIR REFERANS ALINAN GRAFİK KIRILMIŞ DURUMDA
Küresel ölçekli olarak altın fiyatlarını etkileyecek çok sayıda faktör bulunsa da, ekonomistlere göre altın fiyatları temelde ABD reel faizleri ve dünyada yaşanacak krizler ile ilişkilendiriliyor.
Özellikle ABD faizlerine ile altın fiyatları arasında tarih boyunca bir korelasyon görülürken, 2022 yılı itibarıyla bu grafik tersine dönmüş durumda. Öyle ki ABD’nin reel faizleri aşağı yönlü hareket etse bile, ons altın fiyatlarındaki yükseliş son yıllarda durdurulamıyor.
Bu durum, Asya pazarı başta olmak üzere çok sayıda ülkenin birikimlerini dolar yerine altın olarak değerlendirmek istemesiyle açıklanırken, altına olan ilginin her geçen gün artması emtia fiyatlarında yeni rekor beklentilerine neden oluyor.
