Son yıllarda petrol dünyasında farklı bir durum yaşanıyor. Eskiden petrol arzında bir sorun olduğunda fiyatlar hemen artardı. Şimdi ise aynı tepki, aynı şiddette olmuyor. Ortadoğu’daki son gerginlikte petroldeki artış hem fiyat hem süre olarak sınırlı kaldı, sonra fiyatlar düştü. Servet Yıldırım, “Düşünün; İran ile İsrail arasında füzeler, patlayıcı yüklü dronelar gidip geliyor ve fiyatlar artmıyor. Oysa bir zamanlar böyle bir çatışmanın olasılığı bile gerginlik yaratmaya yeterdi,” diyor.
YENİ DÖNEMİN BAŞLANGICI
Yıldırım, küresel petrol piyasalarında yeni bir dönemin başladığını vurguluyor. Geçen hafta Uluslararası Enerji Ajansı Başkanı Fatih Birol, CNBC-e yayınında bu konuya dikkat çekti. Birol, “Global petrol piyasalarında yeni bir döneme girmek üzereyiz. Bu yeni dönem, geçmiş yıllara kıyasla oldukça farklı olacak,” dedi.
Yıldırım, yaşanan bu değişimin petrol piyasalarının ilk büyük değişimi olmadığını belirtti. “Petrol piyasası, 1973 yılındaki ambargo krizi ile büyük bir değişim yaşamıştı. O dönemde Arap ülkeleri petrol satışlarını kısıtlamış, fiyatlar fırlamış, piyasa alt üst olmuştu,” diye ekledi.
YENİ KIRILMALAR VE DÖNÜŞÜMLER
ABD’de kaya gazı ve kaya petrolü üretiminin artmasıyla yeni bir kırılma yaşandığını aktaran Yıldırım, bu durumun enerji piyasasını yeniden şekillendirdiğini söyledi. Philip Verleger’in, bu değişimi dört nedene bağladığını belirten Yıldırım, bu nedenleri şöyle sıraladı: “Stratejik rezervlerin arz talebi dengelemek için kullanılması, emtia finansmanı düzenlemeleri, faiz artırımları ve vadeli işlem araçlarının yeterli koruma sağlayamaması.”
Yıldırım, özellikle stratejik rezervlerin kullanılmasının önemli bir değişiklik olduğunu vurguladı. “Bir zamanlar stratejik rezervlere dokunmak akıllara dahi getirilemezdi. Ukrayna-Rusya gerginliğinin yarattığı fiyat baskısı bu sayede yumuşatıldı,” dedi.
ELEKTRİKLİ ARAÇLAR VE ZAYIFLAYAN TALEP
Fatih Birol, üretim arzı açısından yeni aktörlerin piyasada boy göstermeye başladığını belirtti. Birol, “Tüketim ve talep açısından bir zayıflama görüyoruz. Elektrikli araçlar hızla büyüyor, bu da petrol tüketimini etkiliyor,” dedi. Yıldırım, Birol’un değerlendirmelerinin önemli olduğunu, çünkü başında olduğu Ajans’ın OPEC petrol krizinin yarattığı petrol arzı şokuna karşı kurulduğunu ve enerjide güvenli bir geleceği şekillendirme misyonu taşıdığını belirtti.
YENİLENEBİLİR ENERJİ VE AZALAN STOKLAR
Yıldırım, elektrikli araç satışlarının yaygınlaştığını ve yenilenebilir enerji kullanımının arttığını söyledi. “Yüksek faizler nedeniyle petrolü alıp stoklamanın maliyeti arttı. Vadeli işlemler artık büyük bir finansal risk oluşturuyor,” dedi.
ÇİN’İN YAVAŞLAYAN BÜYÜMESİ
Yıldırım, Çin’in artık geçmişte olduğu gibi yüzde 9-10 büyüyemediğini belirtti. “Çin, daha yavaş büyüyor ve daha çok elektrikli araç ile yenilenebilir enerji kullanıyor,” dedi.
SONUÇ: YENİ DÖNEMİN İŞARETLERİ
Yıldırım, petrolde fiyatları belirleyen arz, talep ve rezervlerdeki gelişmelerin küresel enerji piyasalarında bir şeylerin değiştiğini gösterdiğini vurguladı. “Yeni bir dönem başladığını söyleyebiliriz,” diyerek sözlerini tamamladı.
