‘Uluslararası Cino del Duca’ ve ‘Man Booker’ ödüllerini kazanan Arnavut romancı ve oyun yazarı İsmail Kadare, geçirdiği kalp krizi sonucu 88 yaşında vefat etti.
İçinde doğup büyüdüğü Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti’nin rejimine muhalif bir entelektüel olan Kadare’nin dünya çapında tanınmasını sağlayan eseri, 1963 yılında kaleme aldığı ve edebiyat eleştirmenlerinin övgüsünü kazanan “Ölü Ordunun Generali” adlı romanı oldu.
BAŞBAKAN VE CUMHURBAŞKANI MESAJ YAYINLADI
Başbakan Edi Rama, Facebook üzerinden yayınladığı taziye mesajında Kadare’yi “Arnavut kültürünün bir anıtı” diyerek andı.
Kosova Cumhurbaşkanı Vjosa Osmani de X hesabından paylaştığı mesajda, “Bugün, anıtsal bir sesin, nesiller boyunca bir kez rastlanan bir hazinenin yasını tutuyoruz. İsmail Kadare’nin Arnavut ve dünya edebiyatına yaptığı derin ve dikkate değer katkılar gelecek nesillere ilham vermeye devam edecektir. Eserleri aracılığıyla Arnavut dilini, kültürünü ve Kosova halkının özgürce yaşama hakkını korkusuzca savundu” yazdı.
BALKANLARIN EN ÜNLÜ ROMANCISI
Zamanını Arnavutluk ve Fransa arasında paylaştıran Kadare, Balkan ülkelerinin en tanınmış romancısıydı ve eserleri 45 dilde yayımlandı. Ayrıca şiirler, denemeler ve senaryolar da kaleme aldı.
Aralarında 2005 yılında Man Booker Uluslararası Ödülü, 2009 yılında Asturias Prensi Sanat Ödülü ve 2015 yılında Kudüs Ödülü’nün de bulunduğu çok sayıda uluslararası ödüle layık görüldü.
1936’da o zamanki Arnavutluk Krallığı’nın Gjirokaster kasabasında doğan Kadare, bir postane çalışanı ile bir ev kadınının oğluydu. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Tiran Üniversitesi’nin dil ve edebiyat bölümünden mezun oldu. Vefatına kadar eşi yazar Helena Kadare ve iki kızıyla birlikte yaşadı.
İSMAİL KADARE KİMDİR
İsmail Kadare Arnavutluk’un güneyindeki Ergiri kentinde dünyaya geldi. Babası bir mahkeme mübaşiriydi, annesinin babası varlıklı ve eğitimli bir aileden geliyordu. Kadare çocukluğunu ve doğduğu, büyüdüğü Gjirokastër (Türkçesi: Ergiri) kentini, Taş Kentin Günlüğü isimli romanında anlattı.
Arnavutluk’ta 2. Dünya Savaşı sonrası komünist rejim kurulduğunda 8 yaşında olan Kadare, rejimin içinde yetişti ve romanlarında komünist topluma dair gözlemlerini sık sık konu etti. Öğrencilik yıllarındaki yazı denemelerinden sonra, Tiran’da edebiyat fakültesinde ve kısa bir süre için Moskova’da Maxim-Gorki Edebiyat Enstitüsünde okudu.
Arnavutluk’un o dönemki yönetimi romanlarına sansür uyguladıysa da, ünü dolayısıyla belirli ölçüde bir dokunulmazlığa sahipti. 1990 yılında Ramiz Alia yönetimine karşı protesto olarak daha önceleri de pek çok kez gittiği Fransa’ya iltica etti. 1999’da Arnavutluk’a geri döndü.
İSMAİL KADARE’NİN ALDIĞI ÖDÜLLER
1992’de Cino Del Duca ödülünü kazanan Kadare’ye, 1996’da Fransa’daki “Academy of Moral and Political Sciences”a ömür boyu üyelik hakkı verildi. 2005’te Man Booker Uluslararası Ödülü’nü, 2009’da Asturias Prensliği Ödülü’nü, 2015’te Kudüs Ödülü’nü kazandı. Adı birkaç kez Nobel Edebiyat Ödülü adayları arasında geçen Kadare’nin kitapları 45’tan fazla dile çevrildi.
TÜRKÇE’YE ÇEVRİLEN ESERLERİ
Ölü Ordunun Generali (1963)
Taş Kentin Günlüğü
Düğün (1968)
Şenlik Kurulu
Canavar
Piramit (1992)
Kosova’ya Üç Ağıt (1998)
Kaza (2010)
Rüyalar Sarayı (1981)
Kuşatma (1970)
İbret Taşı (1978)
Taş Kentin Düşüşü
