Memur ve emeklilerin maaşı her yıl ocak ve temmuz aylarında açıklanan geriye dönük 6 aylık enflasyona göre belirleniyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 3 Ocak’ta açıklanan enflasyon verisiyle memur ve emeklilerin maaş artış oranı da netleşmişti. Buna göre; memur ve memur emeklisinin maaşı yeni yılda yüzde 15 toplu sözleşme zammı dahil yüzde 49.25 oranında artmıştı. Ocak ayında SSK ve Bağkur emeklisinin zam oranı son 6 aylık enflasyon oranı olan yüzde 37.57’de kalmış, daha sonra yapılan düzenlemeyle 12 puanlık fark kapatılmış ve tüm emekliler yüzde 49.25 zam almıştı.
BEKLENTİ ANKETİ: YÜZDE 2.52
Şimdi gözler temmuzda oluşacak enflasyon rakamında. TÜİK’in son 5 ayda açıkladığı enflasyon temmuz zammına ışık tutuyor. Hatırlayalım. Posta gazetesinin haberine göre, enflasyon ocakta yüzde 6.70, şubatta yüzde 4.53, martta yüzde 3.16, nisan ayında yüzde 3.18, mayısta ise yüzde 3.37 olarak gerçekleşti. Böylece 5 aylık enflasyon yüzde 22.72 oldu. Merkez Bankası’nın yayınladığı haziran ayı piyasa katılımcıları anket sonuçlarına göre haziran enflasyonunun yüzde 2.52 olması bekleniyor. Bu beklenti gerçekleşirse ilk 6 aylık enflasyon da yüzde 25.81 olarak gerçekleşecek.
BEKLENTİ ANKETİ: YÜZDE 2.52
Şimdi gözler temmuzda oluşacak enflasyon rakamında. TÜİK’in son 5 ayda açıkladığı enflasyon temmuz zammına ışık tutuyor. Hatırlayalım. Enflasyon ocakta yüzde 6.70, şubatta yüzde 4.53, martta yüzde 3.16, nisan ayında yüzde 3.18, mayısta ise yüzde 3.37 olarak gerçekleşti. Böylece 5 aylık enflasyon yüzde 22.72 oldu. Merkez Bankası’nın yayınladığı haziran ayı piyasa katılımcıları anket sonuçlarına göre haziran enflasyonunun yüzde 2.52 olması bekleniyor. Bu beklenti gerçekleşirse ilk 6 aylık enflasyon da yüzde 25.81 olarak gerçekleşecek.
KÖK MAAŞ DA ARTACAK
En düşük emekli maaşı 1 Ocak itibarıyla 7 bin 500 liradan 10 bin liraya yükseltilmişti. Bir başka deyişle kök maaşlar 5-6 bin lira olsa dahi Hazine aradaki farkı karşılıyor. 6 aylık enflasyon kök maaşların da artmasını sağlayacak. İlk 5 ayda kök maaşlarda yüzde 22.72’lik artış kesinleşmişti. Eğer en düşük emekli maaşı 10 bin lirada kalırsa, yüzde 22.72’lik orana göre şu anda 8 bin 150 lira ve üzeri kök maaşı olanların temmuzda alacağı maaş 10 bin lirayı aşacak. Zam yüzde 25.81 olursa bu durumda 7 bin 950 lira ve üzeri kök maaşlar 10 bin liralık taban maaşların üzerine çıkabilecek. Ancak önceki gibi bir seyyanen artış olursa taban maaşın 12 bin 500 liraya çıkması sürpriz olmayacaktır.
EK ARTIŞ İÇİN GÖZLER 3 TEMMUZ’DA OLACAK
Beklenti anketine paralel bir sonuç gerçekleşirse SSK ve Bağkur emeklileri yüzde 26 civarı zammı cebine koyacak. Bu noktada kesin veriler 3 Temmuz Çarşamba günü saat 10.00’da açıklanacak. Bilindiği üzere bu yıl ‘Emekliler Yılı’ ilan edildi. Bu kapsamda kamu hizmetlerinde indirimler devreye alındı. Emeklilerin ek zam talepleri de var. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, ek zam çalışması olup olmayacağı ile ilgili “Şu anda bunu konuşmak için çok erken. Bunun için temmuz ayını bekleyelim” demişti. Yani 3 Temmuz itibarıyla bu konu da netleşmiş olacak.
MEMURLAR İÇİN FARKLI HESAP UYGULANIYOR
Memur ve memur emeklisinin alacağı zamda toplu sözleşme hükümleri uygulanıyor. İki yılda bir yapılan toplu sözleşmenin sonuncusu geçen yıl ağustos ayında yapılmıştı. Buna göre; memur ve memur emeklisine 2024’ün ilk altı ayında yüzde 15, ikinci altı ayında yüzde 10; 2025’in ilk altı ayında yüzde 6 ve ikinci altı ayında yüzde 5 zam yapılmasına karar verilmişti. İlk 5 aylık enflasyona göre memur ve memur emeklisi için yüzde 6.7 oranında fark oluşmuştu. Merkez Bankası’nın beklenti anketine göre haziranda enflasyon yüzde 2.52 olursa bu kez 6 aylık dönem için yüzde 9.3’lük enflasyon farkı oluşacak. Böylece 6 aylık zam yüzde 20.1 civarında oluşacak. Söz konusu rakam kesinleşirse en düşük memur maaşı 39 bin 400 lira, en düşük emekli memur aylığı ise 17 bin 703 lira olacak
TAZMİNAT BAŞVURUSUNDA TARİHİN ÖNEMİ
Takvim gazetesinden Çığıl Ön Yener’in haberine göre emekli aylığında ve tazminatta başvuru tarihi önemli. Bu nedenle emekli adayları ‘Haziran mı Temmuz mu?’ diye soruyor. Maaş için fark sadece Aralık ve Ocak’ta oluyor. Tazminat için ise bazı kişiler Temmuz’u beklemeli… Tüm çalışanların hayali emekli olmak ve yüksek aylık almak. Emekli aylığının tutarı; prime esas kazanç ve çalışma süresiyle birlikte dilekçe verilen tarihe göre de değişiklik gösterebiliyor. Bu nedenle konuyla ilgili emeklilerden çok fazla soru geliyor.
NASIL HESAPLANIYOR
Öncelikle belirtelim, hesap farkı Aralık ya da Ocak aylarında verilecek dilekçelerde oluşuyor. Haziran’da veya Temmuz’da emekli dilekçesi vermek arasında bir maaş farkı olmuyor. İkisinde de aynı büyüme ve enflasyon verileri dikkate alınıyor. Haziran ayında emeklilik dilekçesi verenlere 1 Temmuz itibariyle aylıkları bağlanıyor. Aylık bağlanırken 2024’ün Ocak ayında yapılan yüzde 49.25 zam yansıtılıyor. Bu şekilde emekli aylığı bağlanan emekli, Temmuz zammından da yararlanıyor. Temmuz ayında başvuran emeklinin emekli aylığı da 1 Ağustos itibariyle bağlanıyor. Bu emeklinin hesaplanan aylığına 2024’ün Ocak ve Temmuz aylarında yapılan zamlar da ilave ediliyor. Temmuz ayından sonra, örneğin Ağustos ya da Eylül ayında emekli olanlara da bu yıl Ocak ve Temmuz’da yapılan zamlar yansıtılarak emekli aylığı bağlanacak.
TAZMİNATA ETKİSİ VAR
Haziran’da ya da Temmuz’da emekli olanların maaş hesabı değişmese de bir tazminat farkı söz konusu. Giydirilmiş brüt maaşı kıdem tazminatı tavanını aşan çalışanların emeklilik için Temmuz ayını beklemesi avantajına.
Halen kıdem tazminatında tavan 35 bin 58 lira. Bu tavana memur maaş katsayısındaki artış yansıtılacak. Tahminler yüzde 20-21 seviyelerinde artış olacağı yönünde. Buna göre Temmuz-Aralık döneminde emekli olanlar için kıdem tazminatı tavanının 42 bin lira seviyesine çıkacağı hesaplanıyor. Yani şimdi işten ayrılan için yıllık tazminat en yüksek 35 bin liradan hesaplanırken, Temmuz’dan sonra bu rakam 42 bin lira olacak. 35 bin liradan fazla maaşı olanlar 1 ay bekleyip daha fazla tazminat alacak. Ayrıca bazı işverenler Temmuz’da çalışanlarına zam yapmayı planlıyor. Bu işyerlerinde çalışanlar da emekli olmak için beklerse avantajlı olacak.
GÜN ETKİSİ YOK
Emeklilik başvurusunda ayın 1’i ile 30’u açısından bir fark yok. İlk maaş başvurudan sonraki ay hesaplanmaya başlar. Örneğin; bu ay başvuracaksanız 1’inde de başvursanız, 30’unda da başvursanız Temmuz’dan itibaren emekli aylığına hak kazanılır.
FARK NİYE OLUŞUYOR
Maaş hesabında Aralık ve Ocak farkına gelince… Aralık 2024’te dilekçe verenlerin aylıkları hesaplanırken, 2023 yılı güncelleme katsayısıyla (enflasyon + büyüme oranı) belirlenen maaşa, 2024’ün Ocak ve Temmuz aylarındaki zam oranı eklenecek. Ardından bu yılın ikinci yarısında gerçekleşen enflasyon oranı yani 2025 yılı Ocak zammı yansıtılacak. Dilekçesini 1 Ocak 2025’ten sonra verenlerin emekli aylığı hesabında ise 2024 yılı enflasyonunun tamamı ile 2024 yılı büyüme oranının yüzde 30’u dikkate alınacak. Bu maaşa 2025’in Ocak ayındaki zam oranı eklenecek. Bu nedenle emeklilik dilekçesini yılbaşından önce mi yoksa sonra mı vermenin daha avantajlı olduğunun tespiti için 2024’te emekli aylıklarına yapılan kümülatif zam oranı ile o yılın güncelleme katsayısının (o yılın TÜFE artış oranı+ülke büyümesinin yüzde 30’u) mukayese edilmesi gerekiyor.
İşte hesaplamalar…
İşte Temmuz maaşları…
